Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH).

Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) ташаббуси пешбари Созмони амният ва ҳамкории дар Аврупо (САҲА) мебошад. Мо заминаи ҳамаҷонибаро ҷиҳати дастгирӣ кардани кишварҳои Осиёи Марказӣ дар ҳалли мушкилоти мураккаб ва фаромиллӣ, ки аз хатарҳои воситаҳои тарканда ба миён меоянд, пешниҳод менамоем.

Ҳалли таҳдидҳои муштараки минтақавӣ

Дар ҳоле, ки миқёси таҳдид дар саросари минтақа гуногун аст, кишварҳои Осиёи Марказӣ ва ҳамсоягони онҳо бо мушкилоти умумӣ ва ҷиддии марбут ба хатарҳои воситаҳои тарканда рӯбарӯ ҳастанд. Ин таҳдидҳо дар бар мегиранд:

• Муомилаи нодуруст ва истифодаи номуносиб: Истифодаи ғайриқонунӣ, муомилаи нодуруст, беназоратӣ ва беэътиноӣ ба маводи тарканда.
• Бехатарии муҳимоти ҷангӣ: Хавфҳое, ки аз нигоҳдорӣ, коркард ва интиқоли муҳимоти ҷангӣ бармеоянд.
• Амалҳои ҷиноятӣ ва террористӣ: Таҳдидҳое, ки аз фаъолияти ҷиноятӣ ва амали гурӯҳҳои террористӣ бармеоянд.

Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) таҷриба ва захираҳоро барои муқовимат бо ин хатарҳо, баланд бардоштани амният ва субот дар тамоми минтақа муттаҳид мекунад.

Мақсад ва рӯйкарди мо

Ҳадафи аслии Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) оддӣ аст: баланд бардоштани иқтидори миллии Тоҷикистон ва дастгирии талошҳои он барои беҳбуди вазъи хатари воситаҳои тарканда дар тамоми кишварҳои манфиатдори Осиёи Марказӣ.

Ин корҳои муҳимро дар бар мегирад: Безараргардонии муҳимоти тарканда (БМТ), нобудсозии муҳимоти таркандаи худсохт (НТХ), омӯзиш дар бораи хатари воситаҳои тарканда (ОХВТ), бехатарии физикӣ ва идоракунии захираҳои яроқу аслиҳа (БФИЗ), омодагии тиббӣ ва ғ.

Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) ба ҳамкории техникӣ асос ёфтааст. Дар модели мо ба баргузории курсҳои омӯзишии муштараки мувофиқ ба стандартҳои байналмилалӣ, мусоидат ба табодули таҷрибае, ки бо кӯшишҳои  бузург ба даст омадааст ва нигоҳ доштани каналҳои муоширати мунтазам байни коршиносони минтақавӣ таваҷҷуҳ дода мешавад. Ҳалли ин таҳдидҳо ба таври мустақим амниятро тақвият медиҳад ва суботро ҳам дар сатҳи миллӣ ва ҳам минтақавӣ таъмин менамояд.

Забони омӯзиш

Барои таъмини дастрасии ҳадди аксар ва фаҳмиш дар минтақа, ҳама курсҳои омӯзишӣ ва маводҳо тавассути Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) бо забони русӣ пешниҳод карда мешаванд. Ин забони муштараки корӣ барои коршиносон ва иштирокчиён аз кишварҳои Осиёи Марказӣ буда, имкон медиҳад, ки муоширати бемонеа ва интиқоли донишҳоро фароҳам оранд. Дар доираи барнома инчунин барои гурӯҳҳои дахлдори маҳаллӣ курсҳо бо забони тоҷикӣ/дарӣ пешкаш карда мешаванд.

Чаҳорчӯби стратегӣ

Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) барои расонидани кӯмаки мақсаднок ба тақвияти тавонмандӣ ва кӯмаки техникӣ барои коҳиш додани хатари таркиш ва вокуниш пешбинӣ шудааст. Мо муколамаи минтақавиро тавассути таҳкими ҳамкориҳои техникӣ бо давлатҳои иштирокчӣ фаъолона дастгирӣ мекунем.

Ин равиши ба асоси ҳамкорӣ асосёфта ба ду натиҷаи асосӣ барои кишварҳои Осиёи Марказӣ таваҷҷӯҳ мекунад:

• Баланд бардоштани зарфияти миллӣ: Ҳамкорӣ бо шарикони байналмиллалии омӯзишии худ, мо ба кишварҳо дар эҷоди иқтидори миллии худ барои коҳиши маҷмӯии хатари воситаҳои тарканда мувофиқи стандартҳои байналмилалӣ кӯмак мерасонем.
• Иштирок дар шабакаи коршиносон: Мо ба иштирок дар барномаи сохторӣ барои табодули таҷрибаҳои пешқадам мусоидат мекунем. Ба коршиносон ва кормандони миллӣ имконият дода мешавад, ки ба барномаҳои табодул шомил шаванд, аъзои шабакаи махсуси коршиносон шаванд ва ба иттилооти муҳимми техникӣ ва маводи таълимӣ дастрасӣ дошта бошанд. 

Шарикӣ

Комёбии Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) аз шабакаи устувори шарикони дохилӣ ва байналмилалӣ вобаста аст:

Ҳамоҳангсозии САҲА

• Дафтари барномаҳои САҲА дар Душанбе: Дафтар ҳамкории минтақавиро дастгирӣ мекунад ва лоиҳаи ICExH-ро тавассути бахши мубориза бо таҳдидҳои амниятӣ, ҳалли масъалаҳои сафарбаркунии захираҳо ва саҳмҳои ғайрибуҷетӣ идора мекунад.
• Миссияҳои саҳроӣ ва котиботи САҲА: Миссияҳои саҳроӣ иҷрои муассирро тавассути тамоси доимӣ бо мақомоти миллӣ таъмин мекунанд. Дафтари  барномаҳо инчунин бо Маркази пешгирии низоъ ва дигар шуъбаҳои Котиботи САҲА аз рӯи мавзӯъҳо ҳамкории зич дорад.
• Кишварҳои аъзои САҲА дар Осиёи Марказӣ: Баҳрагирандагони мо муассисаҳои дахлдори миллӣ, аз ҷумла вазоратҳои мудофиа, корҳои дохилӣ, ҳолатҳои фавқулодда ва агентиҳои миллии фаъолияти зидди минаҳо мебошанд, ки гирандагони асосии ҳама омӯзишҳо ва имкониятҳои мубодила мебошанд.

Шарикон оид ба иҷрои омӯзиш

Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) бо муассисаҳои соҳибтахассус ва сертификатсияшуда дар саросари ҷаҳон кор мекунад:

• Фармондеҳии Марказии Қувваҳои Мусаллаҳи Иёлоти Муттаҳидаи Амрико (USARCENT): Аз соли 2014, USARCENT шарики дерина буда, дар омӯзиши кадрҳо ва дастгирии безараргардонии муҳимоти таркандаи сатҳи 1, 2 ва 3 кӯмак мерасонад.  
• Кормандони вазорати мудофиаи Белгия: Ёддошти тафоҳум дар моҳи марти соли 2025 ба имзо расид, ки расман чаҳорчӯбаи шарикиро бо Вазорати мудофиаи Шоҳигарии Белгия таъсис дода, шабакаи шарикони берунаи омӯзишии моро васеъ мекунад.
• Маркази субот ва барқарорсозии байналмиллалӣ (CISR) - Донишгоҳи Ҷеймс Медисон (JMU): Мо бо CISR-JMU барои таҳкими тавонмандии идоракунии маркази таълимии минтақавӣ ва пайгирии аккредитатсияи байналмилалӣ бо таваҷҷӯҳ ба устувории бизнес - нақшаҳо ва семинарҳои рушди тавонмандӣ ҳамкории зич дорем.
• Сертификатсия: Ҳама курсҳои омӯзишӣ аз ҷониби Маркази миллии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои минаҳо (TNMAC) ва Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон сертификатсия карда шудаанд.

Ташкилкунандаи омӯзиш

Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамаи омӯзишро дар иншоотҳои марбут ба Маркази таълимии минтақавии оид ба масъалаҳои маводи тарканда (МТММТ) мегузаронад. Вазорат истифода бурдани Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои таркандаро (ICExH) барои рушд ва устувории минбаъдаи МТММТ идома медиҳад ва ин ғояро дафтари Барномаҳои САҲА дар Душанбе тавассути навсозии иншооти таълимии худ фаъолона дастгирӣ мекунад.

Ҷомеаи донорҳо

Чун лоиҳаи ғайрибуҷетӣ, кори муҳими Барномаи фарогири ҳамкорӣ оид ба коҳиш додани хавфи воситаҳои тарканда (ICExH) комилан аз дастгирии саховатмандонаи ҷомеаи донорҳо вобаста аст.